رمضان یازدهم: آفات زبان ـ تمسخر و ریشخند

یا ایُّهَا الَّذینَ امَنُوا لا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی‌ انْ یَکُونُوا خَیْرا مِنْهُم. سوره حجرات آیه ۱۱
@molanatarighat
فیض مشرقی در صدر مَدرَس نشسته و اخلاق می‌گفت. شاگردان همه گوشاگوش و خوشه‌چین خرمن او.
لختی که در اوصاف دریدگی زبان سخن راند به کلام رب جلیل رسید که پاکیزگان مسخره نمی‌کنند و طعن نمی‌زنند. کلام یا استوار باید یا هرگز نباید. خوارداشت دیگران تحقیر خویشتن است.
یکی از مریدان پرسید: کدام طایفه مبتلای این دردند و چرا؟ فیض گفت: دو طایفه، فرومایگان و بلندپایگان و هریک بعلتی. فرومایه از نعمت تربیت بی بهره است و ریشخند دیگران، تشفی حقارت اوست اما صاحب علم و مال بر مرکب غرور سوارست و این هردو مذموم است. مستمعی پرسید: استثنایی هم هست ؟
فیض: آری، فقیه شهر به "استهزای ممدوح" حکم داده تا با ریشخند مجرمان ایشان را تادیب و تنبیه کند ولی این رای ما نیست.
رای من سنت رسول و حکم عقل است که نخست با چنین کیفر هیچ مجرمی تربیت نمی‌شود، دو دیگر آنکه نقض حقوق مجرمان است و سیم خلاف مروت قاضی !

فضائل القوم فی شوارق الصوم / اخلاق عامه در روشنای روزه