🌹🌹
@MolaviPoet
فایل جلسه قبل 👈 اینجا

[گاه از طریق رؤیاهای صادقه به آدمی هشدار داده می‌شود ]

مولانا از زبان موسی (ع) به فرعون خطاب می‌کند که تو با همه تیرگی‌های روانی و فرود شخصیت رؤیاهای صادقه دیده‌ای. و این بدان جهت است که خداوند تو را از تباهکاریهایت آگاه کند. البته فرعون این رؤیاها را برای کسی تعریف نکرده بود، ولی موسی با علم باطنی خود، از ضمیر او آگاه شده بود. سپس مولانا نمونه‌هایی از نمادهای رایج در میان خوابگزاران را در مطاوی ابیات از ره تمثّل می‌آورد. مثلاً سوختن جامه در رؤیا به سوخته شدن لباس ایمان و پرهیزگاری تعبیر شده است. یا بسته شدن دهان، نماد هلاکت است، و همچنین بسته شدن چشم نشان اتلاف اموال شخص است. نیز گفته‌اند که هرگاه شخص به خواب اندر بیند که ددی بدو یورش آورد، نشان آن است که سیرت حیوانی بر او غالب آمده است. یا اگر کسی در خواب دید که سیلابی سرکش بر او تاختن آورده دلیل آن است که ره عصیان حق پوییده است. نیز هرگاه به خواب بیند که در آبریزگاهی واژگون گشته علامت این است که به پلیدی و پلشتی غوطه می‌خورد.

با کمالِ تیرگی، حق واقعات
می‌نمودت تا روی راهِ نجات
زآهنِ تیره به قدرت می‌نمود
واقعاتی که در آخر خواست بود
تا کنی کمتر تو آن ظلم و بدی
آن همی دیدی و بَتّر می‌شدی
نقش‌هایِ زشت خوابت می‌نمود
می‌رمیدی زآن و آن نقش تو بود
همچو آن زنگی که در آیینه دید
رویِ خود را زشت و بر آیینه رید
که چه زشتی لایق اینی و بس
زشتی‌ام آنِ تو است ای کورِ خَس
این حَدَث بر رویِ زشت می‌کنی
نیست بر من، زآنکه هستم روشنی
گاه می‌دیدی لباست سوخته
گه دهان و چشمِ تو بر دوخته
گاه حیوان قاصدِ خونت شده
گه سرِ خود را به دندان دده
گه نگون اندر میان آبریز
گه غریقِ سیلِ خون آمیزِ تیز
گه نِدات آمد از این چرخِ نقی
که شَقیّی و شقیّی و شَقی
گه نِدات آمد صریحاً از جِبال
که برو، هستی ز اصحابِ‌الشِمال
گه نِدا می‌آمدت از هر جماد
تا ابد فرعون در دوزخ فتاد
زین بَتَرها که نمی‌گویم ز شرم
تا نگردد طبعِ معکوسِ تو گرم
اندکی گفتم به تو ای ناپذیر
زاندکی دانی که هستم من خبیر
خویشتن را کور می‌کردی و مات
تا نَیندیشی ز خواب و واقعات
چند بگریزی؟ نَک آمد پیشِ تو
کوریِ ادراکِ مکراندیشِ تو
(دفتر چهارم ۲۴۸۶_۲۵۰۲)

در کتب خوابگزاران آمده است که خنده در خواب، نشان غم و اندوه در بیداری است. همینطور گریه در خواب، دلیل شادی در بیداری است.
مولانا با تمثّل بدین موضوع می‌خواهد بی اعتباری دنیا را تفسیر کند. سرمستی‌های دنیوی به حرمان می‌انجامد.
شادي تن، سویِ دنیاوی، کمال
سویِ روزِ عاقبت، نقص و زوال
خنده را در خواب، هم تعبیرخوان
گریه گوید با دریغ واندهان
گریه را در خواب شادّی و فرح
هست در تعبیر، ای صاحب مَرَح
(دفتر چهارم ۳۰۹۷_ ۳۰۹۹)

باز در کتب تعبیر خواب آمده است که اگر کسی در خواب بیند که جنازه‌ای را حمل می‌کنند، آن جنازه در عالم بیداری به تعداد تشییع کنندگان حکومت کند، البته حکومتی ستمگرانه. و اگر دید که جنازه‌ای می‌برند و مردم پیشاپیش او می‌روند به حکومت رسد، لیکن دین و ایمانش تباه گردد .

مولانا با تمثّل بدین موضوع، حکام ستمگر و تشنگان قدرت را نقد کرده است. او می‌گوید قدرتمدارانی که بار خود را بر دوش ملّت می‌نهند و از آنان فقط توقّع خدمت دارند در واقع جزو اموات محسوب شوند و همچون جنازه‌ای بر دوش مردم‌اند.
بنده باش و بر زمین رو چون سمند
چون جنازه نَه که بر گردن برند
جمله را حمّالِ خود خواهد کَفور
چون سوارِ مُرده آرندش به گور
بر جنازه هر که را بینی به خواب
فارِسِ منصب شود عالى ركاب
زآنکه آن تابوت، بر خلق است بار
بار بر خلقان فکندند این کِبار
(دفتر ششم ۳۲۷-۳۲۴)



📗 میناگر عشق شرح موضوعی مثنوی معنوی_صفحه ۳۳۹ تا ۳۴۱
✍ استاد کریم زمانی


🆔 @MolaviPoet
🆑 کانال مولوی وعرفان