🌹🌹
@MolaviPoet
آیه ۱۱ سوره اسراء

وَيَدۡعُ ٱلۡإِنسَٰنُ بِٱلشَّرِّ دُعَآءَهُۥ بِٱلۡخَيۡرِۖ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ عَجُولࣰا (۱۱).
11. Man prays for evil
As fervently
As he prays for good
For man is given to Haste.

و چه بسیار که آدمی با دعای خیر خود را به شرّ فرا می خواند و انسان بسیار عجول و شتاب زده است (۱۱).

[] یکی از صفات ناپسند آدمیان عجله و شتاب زدگی، و سرعت در قضاوت و تصمیم گیری است. و خداوند چند بار این صفت را به انسان نسبت داده است که البته مقصود عامۀ مردمان و کسانی هستند که در سودای تکامل و کسب فضایل نیستند. همچنین در حدیث آمده است که " عجله کار شیطان است " و اگر در آدمی نیز بروز کند به سبب همان نفس شیطانی اوست.

ماهیت عجله این است که آدمی پیش از تحقیق و به دست آوردن آگاهی و اندیشه در عواقب امور نسبت به چیزی دربارۀ آن قضاوت کند. در کتاب اوپانیشاد از کتب دینی هندوان آمده است که سواری با اسبش گم شد و مردمان نزد پدر او آمدند که ما غمخوار تو هستیم و بر تو تسلیت می‌گوییم. پدر گفت شتاب نکنید که هنوز عاقبت کار معلوم نیست. چندی نگذشت که سوار بیامد با چند اسب تازه وحشی که صید کرده بود. مردمان باز با پدر گفتند تو را تبریک می‌گوییم که بخت و اقبال با تو یار بود. گفت باز شتاب می‌کنید. هنوز عاقبت کار معلوم نیست. روز بعد جوان بر یکی از آن اسب‌های وحشی نشست و بتاخت و از شهر دور شد. ساعتی بعد او را به خانه آوردند در حالی که پایش شکسته و مجروح بود و طبیبان گفتند باید چهل روز استراحت کند باز مردمان نزد پدر گفتند تو را تسلیت می‌گوییم که این واقعه نافرخنده پیش آمده است. گفت معلوم نیست که واقعه فرخنده است یا نا فرخنده.باید صبر کرد. چند روز بعد پادشاهی که به جنگ بزرگی می رفت و سر راه، همه جوانان را به زور با خود می‌برد از آن ناحیه عبور کرد و چون این جوان پایش شکسته بود او را معاف داشتند. و باز مردم به او خوش آمد گفتند که الحمد لله پای پسرت شکسته است... این داستان زندگی است و همچنان ادامه دارد تا انسان بر عاقبت کار واقف شود و قضاوت عامهٔ آدمیان بر شتاب زدگی و ناپختگی است. چه بسیار دعاها می‌کنند و گمان می‌دارند که خیر و خوبی را طلب کرده اند و چون دعایشان برآورده می شود خود را با بلایی سخت روبه رو می بینند. بنابراین، پیام آیه کاملاً روشن است که چنین نباشید و این صفت شتاب زدگی را از خود دور کنید و بهترین راه دور کردن آن این است که هر چیز را و هر کار را برای خدا بخواهید و چیزی را طلب کنید که خیر شما و خیر جملۀ مردمان در آن باشد و چه بسیار که این شتاب ها محصول طمع و نفع پرستی آدمی است که از هول فوت فرصت با شتاب خود را به درّه زیان سرنگون می‌کند.

یکی دیگر از نشانه‌های شتاب سرعت در قضاوت و تصدیق یا تکذیب کردن است که باز عامه مردمان به تبلیغی و ظواهری فریفته می‌شوند و روی در کسی می آورند یا روی از کسی می‌گردانند و ندانند که این کیست و آن کدام است.
تیر از کمان چو رفت نیاید به شصت باز
پس واجب است در همه کاری تأملی
(سعدی)
تأمل کنان در خطا و صواب
به از ژاژخایان حاضر جواب
(سعدی)
سلام
بس دعاها كان زيان است و هلاک
وز کرم می‌ نشنود یزدان پاک
شکر حق را کان دعا مردود شد
من زیان پنداشتم، آن سود شد
(مثنوی)

[] مولانا در فيه ما فيه آورده است که خداوند نیز کارها را با تأنی و بدون شتاب انجام می دهد، در حالی که قادر است و تواند که در طرفه العینی کاری را به پایان رساند و تأنی خداوند که در اطوار تکامل عالم مشهود است برای تعلیم آدمیان است:
این تأنی از پی تعلیم توست
كاين طلب آهسته باید بی سِکُست
که تأنی هست از رحمان یقین
هست تعجیلت ز شیطان لعین
(مثنوی)


📗 ۳۶۵ روز در صحبت قرآن
صفحه ۳۹۷ و ۳۹۸
✍ دکتر حسین الهی‌قمشه‌ای


🆔 @MolaviPoet
🆑 کانال مولوی وعرفان